İyi Huylu Prostat Büyümesi

Prostat Nedir?

Prostat, erkek üreme sisteminin parçası olan bir salgı bezidir. Meninin sıvı kısmını oluşturmaktadır. Prostat mesanenin hemen altında yer alır. Erişkinde bir kestane büyüklüğünde ve yaklaşık 18-20 gram ağırlıktadır. Prostat, idrarın mesaneden çıkıp penis içerisinden geçerek dışarıya atılmasını sağlayan idrar kanalının başlangıç kısmını kalın bir yüzük gibi sarmaktadır. Bu nedenle de prostat hastalıkları idrar kanalını sıkıştırarak hastalarda idrar yakınmalarına sebep olmaktadır.

Prostat ilerleyen yaşla beraber büyüme eğiliminde olan bir organdır. Prostat bezindeki değişiklikler 45 yaş civarında başlamakta ve 50 yaşından itibaren büyüme şeklinde kendisini göstermektedir. Bu büyüme yaşamın sonuna kadar değişen hızlarda devam etmektedir. Prostat büyümesi çoğu zaman iyi huylu bir büyüme olarak gerçekleşmekte bu nedenle iyi huylu prostat büyümesi veya tıbbi deyimiyle Benign Prostat Hiperplazisi (BPH) olarak adlandırılmaktadır. Prostat büyümelerinin bir kısmı ise kötü huylu büyüme şeklindedir ve prostat kanseri olarak tanımlanmaktadır. İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri bir arada bulunabilen ancak birbirinden kaynaklanmayan iki ayrı hastalıktır.

Prostat Büyümesi Nasıl Oluşur?

İyi huylu prostat büyümesi, prostat hücrelerinin sayıca arttığı durumdur. İlerleyen yaşla birlikte hormonal değişikliklerle androjenlerin anahtar rol oynadığı ve büyüme faktörlerinin de içinde olduğu bir mekanizma ile prostat hücrelerinde artış olduğu düşünülmektedir. Prostatın büyümesi, üretra adı verilen ve mesaneden idrar çıkış deliğine kadar devam eden idrar kanalının sıkışması ve idrar akımının azalmasına sebep olabilmektedir.

Prostat büyüdükçe ortasından geçen idrar kanalını daraltır ve idrar çıkışını zorlaştırır !

Prostat Belirtileri Nelerdir?

Prostat dokusu, idrarın aktığı kanalı çepeçevre sardığından, prostatın bu şekilde büyümesi hastaların idrar yaparken zorlanmalarına sebep olabilir. Ayrıca bu zorlanma ile beraber mesanede bazı değişiklikler olmakta ve bu değişikliklere bağlı da bazı yakınmalar başlamaktadır.

Tüm bu şikayetler:

• İdrar yapmaya başlamak için beklemek zorunda kalmak
• İdrar akım hızının azalması
• Kesik kesik idrar yapmak
• İdrar yaptıktan sonra mesanede idrar kalma hissi
• Sık idrara gitmek
• Gece idrar yapmak için uyanmak
• İdrar yapmayı ertelemekte zorlanmak

Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

Bir erkek, yukarıda bahsedilen belirtilerin kendinde olduğunu farkederse ve rahatsızlık duyarsa doktora başvurmalıdır. Ayrıca, idrarda kan görürse, ağrı ve yanma ile idrar yapıyorsa veya hiç idrar yapamaz hale gelmişse hemen doktora başvurmalıdır.

Hastalığın Tanısı Nasıl Konur?

Prostat büyümesinden şüphelenen bir kişinin doktora anlattıkları aslında hekime hastalıkla ilgili çok önemli bilgi sağlamaktadır.

Parmak ile yapılan prostat muayenesi ile prostatın büyüklüğü hakkında fikir sahibi olunur. Ayrıca bu yöntem ile prostatta kanser açısından şüpheli bir bulgunun olup olmadığına da bakılmaktadır.

Olası bir prostat kanserini gözden kaçırmamak için kan PSA değeri mutlaka bakılmalıdır.

İdrar yapmakla ilgili sıkıntı çeken hastalarda başlıca tanısal test idrar akım hızının ölçülmesidir. Özel VEGA Hospital Üroloji Kliniği’nde de yapılan ve Üroflovmetri adı verilen bu testte hasta idrarını normal şekilde bir cihaza bağlı kabın içine yapmakta, bu kapta yapılan ölçümlerin bağlı olduğu bilgisayara iletilmesi ile akımın şiddetine ve şekline ait bilgilere ulaşılmaktadır. İdrarın ulaştığı en yüksek hız ve ortalama hız önemli bilgilerken, idrarın ne şekilde yapıldığı (kesintisiz ya da kesik kesik) da bu testle anlaşılabilmektedir. Üroflovmetri testi ayakta veya oturarak yapılabilmektedir.

Ayrıca test sonrasında ultrasonografi ile mesane içinde ne kadar atılamamış idrar kaldığı da tespit edilebilmektedir.

İyi Huylu Prostat Büyümesi Prostat Kanserine Yol Açar Mı?

Daha önce de belirtildiği gibi iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri ayrı hastalıklardır. İki durum bir arada görülebilir ancak birisi diğerinin nedeni olamaz. İki hastalığın birlikte bulunma nedeni aynı yaş gruplarında ortaya çıkmalarıdır. Prostat kanseri erken evrelerde çoğunlukla belirti vermez. İyi huylu prostat büyümesi için yapılan tıbbi tedaviler ve ameliyatların da kanseri önleme gibi bir özelliği yoktur. Bu nedenle yılda bir kez prostat muayenesi ve PSA testi yaptırmak erken tanı için gereklidir.

İlaç Tedavisi

İyi huylu prostat büyümesinin sıklıkla ilk basamak tedavisinde ilaçla tedavi yöntemleri kullanılmaktadır. Bu grupta üç ilaç türü bulunmaktadır. Birinci grup ilaçlarla prostattın daralttığı idrar yolundaki düz kasların gevşemesi sağlanmakta, böylece idrar kanalı üstündeki direncin azaltılmasıyla idrarın daha rahat akacağı kanal elde edilmeye çalışılmaktadır.

İkinci gruptaki ilaçlar ile ise prostat dokusu içindeki hormon yolları bloke edilerek prostat hacminin küçülmesi, küçülen prostat nedeniyle de yine idrar kanalının çapının artırılması hedeflenmektedir. Bu gruptaki ilaçlar ilk grup ilaçlara göre daha yavaş etki etmekte ve tam etkilerinin ortaya çıkması genellikle 6 ay sürmektedir.

Bazen idrar çıkımındaki sıkıntılar giderilse bile, hastaların sık idrara çıkma, tuvalete zor yetişme ve bazen yetişemeyerek idrar kaçırma şikayetleri devam edebilmektedir. Bu durum mesane yüzeyindeki hücrelerin uzun süre zorlanmalarına bağlı olarak hassasiyetlerinin artması olarak açıklanmaktadır. Böyle durumlarda hastaların şikayetlerini azaltmak amacıyla mesane kasılmasını baskılayan üçüncü grup ilaçları kullanmaktayız.

TUR-P Ameliyatı

İlaç tedavisinin hastaların yakınmalarını azaltmadığı durumlarda ameliyat ile tedavi yöntemleri gündeme gelmektedir. Bazı durumlarda da idrar akımındaki zorluğa bağlı olarak mesanede aşırı kalınlaşma, baloncuk oluşumu veya mesane taşı oluşumu nedeniyle ameliyatın hemen önerildiği de olmaktadır.

Ameliyat

Cerrahi tedavide kullanılan pek çok yöntem vardır. Çok büyük hacme ulaşmamış prostatların tedavisinde sıklıkla endoskopik (kapalı) yöntem uygulanır. Bu yöntemde dışarıdan herhangi bir kesi yapılmaksızın, penis içindeki idrar yolu aracılığıyla prostata ulaşılır ve prostat dokusu içeriden kazınarak idrar kanalı genişletilirken, çıkarılan parçalar da patolojik inceleme için gönderilir. Biz de Özel VEGA Hospital Üroloji Kliniği’nde plazmakinetik enerji kullanarak TUR-P ameliyatlarını yapmaktayız.

“Greenlight Lazer” Cerrahisi

Endoskopik prostat ameliyatı bazen lazer enerjisi kullanılarak yapılmaktadır. Bu yöntemde prostat dokusu vücut içinde lazer ile buharlaştırılmaktadır. İşlem genel veya bölgesel anestezi altında ve ameliyathane şartlarında yapılmaktadır. Greenlight lazer prostatektomi veya tıbbi adıyla PVP (Photoselective Vaporization of the Prostate) yönteminde kullanılan KTP lazer, yeşil bir ışık oluşturmakta ve bu nedenle yöntem “Greenlight Prostatektomi” olarak anılmaktadır. KTP lazer prostat dokusu tarafından selektif olarak absorbe edilmektedir, yani prostat için seçci bir özelliği vardır. Greenlight lazer enerjisi aslında kandaki hemoglobin tarafından emilmekte ve prostat dokusu ile beraber kan damarlarını da buharlaşmaktadır. Bu yüzden işlem sırasında kanama yok denecek kadar az görülmektedir. Ameliyat sonrasında idrar renginin takibi amacıyla bir sonda yerleştirilmekte ve hasta servisteki yatağına alındıktan sonra da bu sonda aracılığıyla yapılan mesane yıkama işlemi TUR-P ameliyatında olduğu gibi devam etmektedir. Bu yöntemde hastaların hastanede kalma süreleri de kısa olmaktadır. Özel VEGA Hospital Üroloji Kliniği’nde “Greenlight Prostatektomi” ameliyatı da başarı ile uygulanmaktadır.

Açık Prostat Ameliyatı

Açık prostat ameliyatı büyük prostatı olan hastaların tedavisinde etkinliği yüksek olan bir tedavi şeklidir. Buna karşın komplikasyonları da daha fazladır. İyi huylu prostat büyümesi ile birlikte büyük bir mesane taşı varlığında veya kapalı ameliyatlar için pozisyon vermeyi engelleyebilecek ortopedik sorunlar bulunduğunda yine açık ameliyat tercih edilebilir. Açık ameliyatta karnın alt bölgesinden kesi yapılarak prostat çıkartılır. Operasyon sonrasında hafif-orta şiddette ağrı olabilir. İdrar sondası çoğunlukla 5-7 günde çekilir ve bu süre içinde hastanede kalınması gerekmektedir.