Anestezi ve Reanimasyon

Hastanemizde 24 saat boyunca anestezi ve reanimasyon uygulamalarını yetkinlikle yerine getirebilecek bir ekip görev yapmaktadır.

Hastanemizde 24 saat boyunca anestezi ve reanimasyon uygulamalarını; genel anestezi, bölgesel(rejyonal) anestezi, spinal anestezi, epidural anestezi, çevresel sinirlerin uyuşturulması (periferik sinir blokları), yüzey el(lokal) anestezi yetkinlikle yerine getirebilecek bir ekip görev yapmaktadır. Bu ekibin önemli bir parçasını da uzman hekimlere yardımcı olmak üzere eğitilmiş olan anestezi ve reanimasyon teknisyenlerimiz oluşturmaktadır. Hastanemizde bir günlük yenidoğan’dan çok ileri yaşlara kadar tüm hastalara her tür cerrahi girişimi yapacak cerrahi ekip, anestezi ve yoğun bakım hekimlerinin desteğiyle bu ameliyatları 24 saat ve her türlü acil şartlarda yapabilmektedir.

Anestezi Nedir?

Anestezi dendiğinde ilk akla gelen genel anestezidir. Günümüzde halen en yaygın olarak uygulanan genel anestezidir. Anestezi denince akla gelmesi gereken diğer ana başlık ise rejyonal (Bölgesel) anestezidir. Genel anestezide hasta tamamen uyumuş halde iken bölgesel anestezi yöntemlerinde ameliyat veya girişimlerin yapılacağı bölgeye göre vücudun belli bölgelerinde anestezi sağlanır. Örneğin, sezaryen ameliyatında spinal anestezi veya epidural anestezi olarak adlandırılan ve halk arasında belden uyuşturma olarak bilinen yöntemde kişi uyanıktır. Belden yapılan iğne yardımıyla genellikle göbek seviyesinden aşağısının uyuşturulması ile ameliyatlar gerçekleştirilmektedir. Diğer yandan el ile ilgili bir ameliyatta koltuk altından uyuşturmak veya omuz ameliyatında boyundan yapılan iğneler ile belli sinirlerin lokal anestezikler ile uyuşturulması sonucu hastalar uyutulmadan yani genel anestezi uygulanmadan çok sayıda ameliyat gerçekleştirilmektedir. Sonuçta hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın anestezide ameliyat sırasındaki ağrı ve hoş olmayan duyumsamalar ortadan kaldırılır. Bu sırada hastaların en güvenli şekilde tutulmaları ve en az risk ile ameliyatlarını olmaları ana amaçtır.

Bu amacı sağlamak için anestezi uzmanları ve cerrahlar birlikte hastaları en konforlu ve en güvenli şekilde ameliyata hazırlarlar.

Hazırlıklar yapılırken anestezi uzmanları ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında ortaya çıkabilecek tüm tıbbi sorunlardan hastaları korumaya çalışır. Bu nedenle anestezi uzmanları hastaları ameliyat öncesi dönemden itibaren incelemeye başlar.

Anestezi Öncesi Neler Yapılmaktadır?

• Ameliyat öncesi yapılan değerlendirmede; hastaların var olan önemli hastalıkları, daha önce anestezi alıp almadıkları, alerjileri, sigara veya başka alışkanlıkları ile kullandıkları ilaçlar ayrıntılı olarak sorgulanır.
• Bu sırada hastaların muayeneleri yapılır. Laboratuvar veya akciğer filmi gibi gerekli bütün tetkikleri yapılır. Bazen başka uzmanlardan görüş sormak gerektiğinde konsültasyonlar istenir.
• Bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra hastaların mevcut durumlarına göre anestezi riskleri belirlenir ve bu riskler hasta ve yakınları ile paylaşılır.
• Son olarak; ameliyat sırasında hangi anestezi yönteminin uygulanacağına ve hastaların ameliyat öncesi nelere dikkat etmeleri gerektiği konuşularak ameliyat öncesi hazırlıklar büyük oranda tamamlanır.
• Hasta ve yakınından anestezi uygulamaları için aydınlatılmış onam alındıktan sonra hasta ilgili cerraha ameliyat randevusunun planlanması için gönderilir.
• Bütün bu hazırlıkların dikkatli şekilde yapılması ile günümüzde anestezi uygulamaları oldukça güvenli ve çok az sayıda sorun ile karşılaşılarak gerçekleştirilmektedir.

İnsanlar Anesteziden Niçin Korkuyorlar?

1980’li yıllarda her 1500 anestezi alan kişiden birisi anesteziye bağlı olarak hayatını kaybederken günümüzde özellikle son yıllarda elde edilen deneyim ve ilerlemelere paralel olarak bu oran 250000 anestezi alandan bir kişiye kadar azaltılabilmiştir. Bu inanılmaz bir gelişmedir. Ancak bütün bu ilerlemelere rağmen sorunlar tamamen ortadan kaldırılmış değildir.

Hastaların anestezi ile ilgili korkularının çoğu aslında eski yıllara dayanmaktadır. Yukarıda bahsettiğim gibi anesteziye bağlı ölüm ve ciddi sorunlar önemli oranda azaltılmıştır. Son yıllarda medyada yer alan anesteziye bağlı ölüm haberlerinin de eski yıllara göre daha az olması sanırım anlattıklarımı doğrular niteliktedir. Ancak bütün bu olumlu gelişmelere rağmen riskler sıfıra indirgenebilmiş değildir.

Genel Anestezi ile İlişkili Ortaya Çıkabilecek Olası Riskler Nelerdir?

• Hiçbir tıbbi girişim tamamen risklerden arındırılmış değildir. Bu riskler ameliyat nedeni, yandaş hastalıklar, yaş, hastanın yaşam biçimi ve diğer bazı faktörlere bağlı olarak değişir. Anestezi uzmanları her türlü hazırlık ve önlemi alarak hastalara anestezi uygularlar. Bu nedenle olumsuz bir durum ile karşılaşıldığında her şeye rağmen en donanımlı müdahale alanı ameliyathanelerdir.
• Sık görülen riskler; Boğaz ağrısı, ses kısıklığı, bulantı, kusma, nabız sayısında azalma ve artma gibi
• Nadir görülen riskler; Boyun ağrısı, sırt ağrısı, dudak, dil, diş ve boğaz hasarı, anestezi altında iken farkında olma, aspirasyon(mide içeriğinin solunum yoluna kaçması), alerji ve sinir hasarı gibi
• Çok nadir görülen riskler; Ses telleri, soluk borusu, yemek borusu ve boyun omurlarının hasarlanması, koter cihazına bağlı yanıklar, ameliyat öncesi, sırası ve sonrasında kalp krizi geçirilmesi, atardamara ilaç verilmesi, ağır alerjik reaksiyon, soluk borusuna cerrahi yöntemle tüp yerleştirilmesi, vücudun hayati organlarına pıhtı atması, malign hipertermi(aşırı ateş yükselmesi), yoğun bakım ihtiyacı ve ölüm.

Genel Anestezi Sırasında Neler Yapılmaktadır?

Genel anestezide çeşitli anestezi ilaçları kullanılarak hastanın uyuması sağlanır, ağrı ortadan kaldırılır ve çoğunlukla kasların gevşemesi sağlanır. Bu sırada hastalar nefes yollarına takılan bazı aparatlar aracılığı ile yapay solunum cihazlarına bağlanırlar. Bu cihazlar aracılığı ile hastalara nefes aldırılır. Anestezi süresince de hayati fonksiyonlar sürekli olarak takip edilir.

Bu süreci daha iyi anlatabilmenin en iyi yollarından biri sanırım uçakları örnek vermek olacaktır. Uçakla bir yere giderken gideceğimiz mesafe kısa veya uzun dahi olsa çok daha uzun bir hazırlık gerekmektedir. Çünkü hem yolcular hem de uçak ve havaalanı ile ilgili çok sayıda hazırlık yapılması gerekmektedir.

Anesteziyi de buna benzetebiliriz. Hastaların ameliyat öncesi hazırlıkları yapılmış olmasına rağmen ameliyat günü hastaneye geldiklerinde servislerine yatana kadar bir dizi hazırlıktan geçmektedirler. Serviste ise ayrıca bazı hazırlıklar yapılmaktadır. Bu sırada ameliyathaneler de ise hem cihazların hazırlığı hem de ameliyat sırasında kullanılacak malzemelerin hazırlık süreci devam etmektedir. Bütün hazırlıklar tamamlandıktan sonra hasta servisten ameliyathaneye çağrıldığında her şeyin eksiksiz olarak hazırlanmış olması gerekmektedir.

Hazırlıklar tamam ise ancak hasta uyutulabilir. Yani uçak kalkmaya hazırdır.

Genellikle hastalar servisten istenirken rahatlatıcı bir veya daha fazla ilaç yapılır. Toplardamara serum takılı olarak hastalar ameliyathaneye gelirler. Genellikle serum takılı damardan hızlı etki gösteren bir anestezik ilacın verilmesi ile hasta uyutulmaya başlanır. Diğer anesteziklerin verilmesi ile devam edilir. Anestezi uzmanı bu durumu ameliyat boyunca ilaçlarla devam ettirir. Bu sırada hastanın bilinci ve ameliyat sırasında oluşacak ağrı hissi de ortadan kaldırılır.

Basit ve kısa süren girişimlerde; genellikle toplardamar içine anestezik maddenin verilmesi ile yeterli süre anestezi sağlanabilir.

Ağır ve uzun süren girişimlerde ise ilave olarak başka ilaçlar kullanılır. Ağız ve burnu içine alacak şekilde yerleştirilen solunum maskesi (maske anestezisi) veya soluk borusuna yerleştirilen soluma borusu (entübasyon tübü) aracılığı ile oksijen ve gaz halindeki anestezi ilaçları verilir. Ayrıca; gerektiğinde bazı ameliyatlar için bazı kateterler (örnek; mideye sonda, idrar sondası, toplardamar ve atardamar kateterleri gibi) takılmaktadır.

Anestezi sırasında anestezi uzmanı ve anestezi teknisyeni sürekli olarak hayati fonksiyonları (nabız, tansiyon, solunum, kalp atışları, kanın oksijen düzeyi ve pek çok fonksiyon) takip eder. Ameliyatın bitmesi ile birlikte anestezi sonlandırılır. Bu süreçte ilaçlar hastanın vücudundan hızla atılır ve hastalar derin bir uykudaymış gibi uyanırlar.

Anesteziden uyanan hastalar servise gönderilene kadar uyanma odasında tamamen uyanıncaya kadar gözetim altında tutulurlar. Ameliyat sonrası hastaları en çok rahatsız eden konulardan biri ağrı duyulmasıdır. Bu amaçla hastanın uyandığı andan itibaren çok sayıda ağrı kesici ve bazı ağrı dindirme yöntemleri kullanılarak hastaların ağrıları dindirilmeye çalışılmaktadır.

Uzun süren ve bazı ciddi ameliyatlar başta olmak üzere bazen ameliyat sonrası daha iyi takip ve tedavi sağlamak amacıyla hastalar belli süreler için yoğun bakım ünitelerine alınırlar.

Herkes Genel Anestezi İçin Uygun Mudur?

Herkes genel anestezi için uygun değildir. Çünkü hekimler olarak en önemli görevimiz önce hastaya zarar vermemektir. Anestezi açısından baktığımızda genel anestezi verilemeyecek hasta yoktur. Ancak genel anesteziden uyanamayacak hasta olabilir. Bu nedenle hastaları ameliyat öncesinde ayrıntılı olarak değerlendirmemizin amaçlarından biri hasta için en uygun anestezi yöntemine ve hangi ilaçları kullanacağımıza karar vermektir. Örneğin ciddi akciğer hastalığı olan bir hasta gerekli tedavilere rağmen çok iyi durumda değilse özellikle göbek seviyesinin aşağısını ilgilendiren bir ameliyat olacaksa genel anestezi yerine sırttan uyuşturarak ameliyatın yapılması daha doğru olacaktır. Ancak ameliyatın acil olması ve/veya ameliyatın yapılacağı bölge genel anestezi dışında başka bir yöntemle uyuşturulamayacak ise gerekli tedavi ve hazırlıkları takiben azami dikkat ve gerekli önlemler alınarak hasta ameliyata alınabilir. Bu durumda hangi risklerin olduğu mutlaka hasta ve yakınlarına anlatılarak onamları alınmalıdır.

Hastanın Anestezi İlaçlarına Alerjisi Olduğu Anestezi Sırasında Anlaşılıyor mu?

Anestezi öncesi değerlendirme sırasında hastanın herhangi bir ilaç veya maddeye karşı alerjisinin olup olmadığı sorgulanır. Daha önce anestezi alıp almadığı da sorulur. Bu değerlendirme sırasında hastanın alerji ile ilgili durumu öğrenilir. Sıklıkla alerjisi olan hastalara ameliyat öncesi alerji önleyici bir grup ilaçlar yapılarak önlem alınır. Ayrıca nadir olarak aşırı alerjik bünyeye sahip bazı hastalar için kullanılacak ilaçlara karşı alerjileri olup olmadığını öğrenmek için alerji merkezlerine hastaların yönlendirildikleri de olmaktadır. Bütün bu bilgilerden sonra anestezi sırasında en az alerjik özelliğe sahip anestezik ilaçlar kullanılarak hastaların zarar görme olasılıkları azaltılır.